Sử dụng nhựa làm từ khoai tây, thực vật thay thế nhựa độc hại

Chất thải nhựa là vấn đề lớn và nghiêm trọng của trái đất, đặc biệt là khi các đại dương đang ngập rác và con người nhanh chóng biến đất trống thành bãi phế thải.

Chỉ 9% trong số nhựa trên thế giới hiện nay là có thể tái chế. 91% còn lại khiến các nhà khoa học, chuyên gia đau đầu vì cách xử lý duy nhất là đốt lại thải ra lượng khí nhà kính khổng lồ và khiến trái đất nóng lên.

Trong khi đó, nhựa đã trở thành công cụ quan trọng trong nền kinh tế hiện đại nhờ chức năng đa dạng, linh hoạt, không thể thay thế bởi các vật liệu dễ phân hủy hơn.

Primaplast, nhà sản xuất ống hút nhựa hàng đầu, cho biết chi phí sản xuất sản phẩm thay thế thân thiện với môi trường gấp hàng trăm lần so với ống hút dùng một lần.

Một ví dụ khác là cốc nhựa. Mỗi năm nước Anh vứt đi khoảng 2,5 tỷ chiếc cốc nhựa, và dù nhiều người nghĩ rằng cốc nhựa có thể tái chế, sự thật lại không phải như vậy do lớp polyethylene giúp cốc không thấm nước.

Tinh bột khoai tây và các loại thực vật có thể được làm thành nhựa thân thiện với môi trường.

May mắn thay, ý tưởng thực hiện tái chế hiệu quả hơn và đặc biệt là sử dụng nhựa làm từ thực vật đem lại hy vọng giải quyết mối lo ngại phức tạp của hành tinh.

Một công ty đang nỗ lực thay đổi vấn đề này là Biome Bioplastics, hiện đang phát triển cốc có thể phân hủy và tái chế. Loại nhựa đặc biệt được làm bằng tinh bột khoai tây, tinh bột ngô và cellulose (xenlulozơ) - thành phần chính tạo nên lớp màng tế bào thực vật, thay cho nhựa thông thường được làm từ dầu.

Paul Mines, giám đốc điều hành của công ty, cho biết: “Nhiều khách hàng dùng cốc nhựa vì tin rằng chúng có thể tái chế.

Nhưng hầu hết sản phẩm dùng một lần được làm từ bìa các-tông, bao bằng nhựa khiến chúng không phù hợp để tái chế. Bên cạnh đó, nắp đậy bằng polystyrene cũng không thể tái chế được.”

Công ty Biome Bioplastics đã sáng tạo ra loại nhựa làm từ nguyên vật liệu tự nhiên, gọi là bioplastic, hoàn toàn có thể phân hủy trong thùng rác thực phẩm hoặc thùng giấy tái chế.

Ông Mines tin rằng đây là lần đầu tiên trong lịch sử mà cốc và nắp nhựa vừa chịu được nhiệt vừa có thể tái chế và phân hủy. Dù sản phẩm chưa có mặt trên thị trường, ông Mines vui mừng cho biết công ty đang trao đổi với nhiều nhà bán lẻ.

“Chúng ta không thể loại bỏ nhựa hoàn toàn nhưng có thể thay thế nhựa truyền thống bằng nhựa sinh học thân thiện với môi trường.”

Biome Bioplastics đang phát triển loại cốc nhựa dùng một lần hoàn toàn có thể phân hủy.

Hàng loạt các công ty và viện nghiên cứu như Full Cycle Bioplastics, Elk Packaging và Trung tâm Nghiên cứu Kỹ thuật VTT Phần Lan đang nghiên cứu các giải pháp thay thế tương tự, vừa thân thiện hơn với môi trường lại đa chức năng, tiện lợi như nhựa thông thường.

Toby McCartney, đồng sáng lập công ty MacRebur, chia sẻ:

“Chúng tôi đang phát triển một loại vật liệu lát mặt đường gồm nhựa đường và viên nhựa tái chế. Hỗn hợp nhựa này thay thế phần lớn bitum truyền thống được làm từ dầu trong xây dựng cầu đường.”

Ông McCartney khẳng định: “Giải pháp đơn giản này giúp giải quyết hai vấn đề lớn của thế giới: thảm họa rác thải nhựa và chất lượng cầu đường kém.”

Từ khi công ty được thành lập hai năm trước, vật liệu hỗn hợp của MacRebur đã được tin dùng để xây dựng hàng loạt công trình trên khắp nước Anh, từ Penrith đến Gloucestershire.

Theo ước tính, hơn một nghìn tỷ mảnh nhựa đang trôi nổi trong các đại dương trên thế giới.

Theo ước tính, hơn một nghìn tỷ mảnh nhựa đang trôi nổi trong các đại dương trên thế giới và phần lớn trong số đó mất 1,000 năm để phân hủy hoàn toàn. Khi vỡ ra thành nhiều mảnh nhỏ, chúng vô tình trở thành thức ăn cho sinh vật biển.

Việc này khiến các nhà khoa học vô cùng lo lắng, đặc biệt là mối đe dọa với những sinh vật lớn như cá mập, cá voi và cá đuối. Chất độc trong nhựa, hiện đã trôi đến tận Bắc Cực, tàn phá sức khỏe của chúng một cách nghiêm trọng.

Để góp phần giải quyết thực trạng này, Anh Quốc cam kết loại bỏ tất cả các chất thải nhựa có thể trước năm 2042, trong khi Pháp đã ban hành lệnh cấm sử dụng túi nilon dùng một lần.

Na Uy đã triển khai kế hoạch ký gửi chai nhựa trong nhiều năm: người tiêu dùng nhận lại 1 krone (khoảng 2,800 đồng) cho mỗi chai nhựa được đem đến máy tập trung. Nước Anh hiện đang xem xét thực hiện hành động này.

Cùng lúc đó, các siêu thị đang nỗ lực giảm thiểu lượng túi nilon. Cụ thể, Tesco đặt mục tiêu sử dụng toàn bộ túi có thể tái chế hoặc phân hủy trước năm 2025.

Tuy nhiên, rất nhiều loại nhựa không dễ dàng tái chế, khiến Jeanny Yao và Miranda Wang (23 tuổi; San Jose, California, Mỹ) tập trung xử lý túi nilon và các loại bao bì sản phẩm như vậy.

Wang giải thích: “Các loại nhựa này bị nhiễm độc nặng và không thể xử lý bằng tái chế cơ học hiện đại.”

Miranda Wang (trái ảnh) and Jeanny Yao đang nỗ lực để tái sử dụng nhựa không thể tái chế.

Công ty start-up BioCellection của hai cô gái trẻ phân hủy nhựa khó tái chế thành các hóa chất, vật liệu có thể sử dụng cho nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ áo khoác trượt tuyết đến xe hơi.  

“Chúng tôi đã xác định được một chất xúc tác có thể cắt các chuỗi polymer mở để kích hoạt phản ứng dây chuyền thông minh.

Một khi polymer được phân thành các mảnh có ít hơn 10 nguyên tử carbon, oxy từ không khí sẽ bổ sung vào chuỗi và hình thành các axit hữu cơ có giá trị để thu hoạch, tinh chế và sử dụng để tạo ra những sản phẩm chúng ta muốn.”

Helen Bird, Chương trình Hành động Tái chế Rác thải, cho rằng các doanh nghiệp cần được khuyến khích sử dụng nhựa không màu, vì nhựa có màu rất khó xử lý.

Cô nói: “Nhựa càng trong thì càng có khả năng được tái chế thành sản phẩm hoặc bao bì khác.

Chính phủ các nước cần khuyến khích doanh nghiệp sử dụng bao bì có thể tái chế và dán nhãn rõ ràng cho người tiêu dùng.”

Trong xã hội tiện-tay-là-vứt hiện nay, không có nhiều ưu đãi về tài chính để phát triển vật liệu thay thế có thể phân hủy.

Do vậy, nhiều chuyên gia cho rằng ý tưởng sử dụng nhựa thân thiện với môi trường – nhựa bền vững thay cho nhựa truyền thống là sáng tạo và khả thi.

Ngọc Anh (theo BBC)