Venezuela tưởng nhớ "đại diện của dân nghèo"

Ông Chavez bên các con gái trong những ngày cuối cùng của mình - Ảnh: CNN

Kể từ ngày 6/3, thi hài của ông Chavez sẽ được quàn trong 3 ngày tại một học viện quân sự ở thủ đô Caracas.

Ngoại trưởng Jaua tuyên bố Venezuela cử hành 7 ngày quốc tang đối với cố Tổng thống Hugo Chavez, và "tang lễ chính thức" sẽ được tổ chức vào sáng ngày 8/3, nhưng địa điểm chôn cất vẫn chưa được quyết định.

Ông Chavez qua đời 5 tháng sau khi tái đắc cử hồi tháng 10/2012  khi ông đánh bại ứng cử viên đối lập Henrique Capriles. Tuy nhiên, tình trạng sức khỏe diễn biến xấu sau lần phẫu thuật ung thư lần thứ tư ở Cuba đã không cho phép ông làm lễ tuyên thệ nhậm chức với nhiệm kỳ mới kéo dài 6 năm dự kiến vào 10/1 vừa qua.

Sau khi thông báo về việc Tổng thống Hugo Chavez qua đời, Venezuela đã triển khai quân đội và cảnh sát khi đất nước này chuẩn bị tiến hành quốc tang cho ông.

Ông Chavez luôn được người dân Venezuela tin yêu và ngưỡng mộ - Ảnh: AFP

Phát biểu trên truyền hình quốc gia hôm 5/3, Phó Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro cho biết động thái triển khai đặc biệt lực lượng vũ trang vào lúc này là nhằm "hộ tống và bảo vệ nhân dân cũng như bảo vệ hòa bình".

Trong phát biểu của mình, Phó tổng thống Maduro cũng tố cáo những “kẻ thù lịch sử” của Venezuela “đứng đằng sau” căn bệnh ung thư của Tổng thống Hugo Chávez. Ông Maduro khẳng định có “nhiều dấu hiệu” cho thấy Tổng thống Chávez có thể đã bị “kẻ thù của Tổ quốc” gây bệnh và liên hệ tới vụ Tổng thống Palestine, Yasser Arafat, đã từng bị kẻ thù đầu độc.

Ông cho biết, một ủy ban khoa học đặc biệt sẽ được thành lập vào một thời điểm thích hợp để làm sáng tỏ việc này.

Sau khi bị phát hiện ung thư năm 2011, Tổng thống Chavez đã trải qua bốn ca phẫu thuật tại Cuba, lần gần đây nhất là vào ngày 11/12/2012. Sau hơn hai tháng điều trị hậu phẫu ông quyết định trở về nước ngày 18/2 để tiếp tục quá trình điều trị nhưng đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 5/3.

Tin Tổng thống Hugo Chavez qua đời gây chấn động thực sự đối với người dân Cuba. Các phương tiện truyền thông Cuba đưa tin rộng rãi và đậm nét về sự kiện này.

Trong những năm trị vì Venezuela, ông Chavez đã thiết lập quan hệ rất gần gũi với Cuba, và coi hòn đảo trên biển Caribbean này như là một đồng minh chính của mình. Venezuela đã đồng ý giao cho Cuba 100.000 thùng dầu mỏ để đổi lấy việc làm của gần 50.000 chuyên gia Cuba tại Venezuela, chủ yếu là các bác sĩ và nhân viên y tế.

Ông Chavez có quan hệ cá nhân rất gần gũi với anh em Fidel và Raul Castro, các nhà lãnh đạo Cuba trước kia và ngày nay, bản thân ông cũng chọn Habana là nơi điều trị căn bệnh nan y của mình.

Xuất thân từ lính nhảy dù, lần đầu tiên ông Chavez nổi lên nhờ lãnh đạo cuộc đảo chính bất thành năm 1992.

Tháng Hai năm 1992, ông Chavez lãnh đạo cuộc đảo chính bất thành nhằm lật đổ chính quyền tổng thống Carlos Andres Perez, vốn đang gặp phản ứng giận dữ của dân chúng do chính sách thắt chặt chi tiêu.

Cuộc đảo chính năm 1992 khiến 18 người thiệt mạng, 60 người bị thương và buộc Hugo Chavez phải ra đầu thú. Ông bị giam trong chế độ hà khắc tại một trại giam quân đội, trong khi các “đồng đội” của ông ở bên ngoài chiến đấu giành chính quyền chín tháng sau đó.

Ông Chavez được lệnh ân xá sau khi ngồi tù hai năm. Ngay lập tức ông thành lập một đảng mới, gọi là Phong trào Cộng hòa lần thứ Năm, và dần dần tự cải biến từ quân nhân thành một chính trị gia.

Từ đó, ông Chavez thắng hàng loạt các cuộc tranh cử và trưng cầu dân ý, gồm cả việc thông qua thay đổi hiến pháp về nhiệm kỳ tổng thống. Những người ủng hộ nói rằng, ông là đại diện cho dân nghèo; còn phe chỉ trích cho rằng ông ta ngày càng “độc tài”.

Ông Chavez hứa thực hiện “cách mạng” chính sách xã hội, và thường xuyên chỉ trích những “tên đầu sỏ chính trị” làm mất đi hình ảnh về giới cầm quyền, trở thành “tay sai của bọn tư bản quốc tế”.

Mối quan hệ của Venezuela với Hoa Kỳ trở nên tồi tệ chưa từng có, khi ông buộc tội chính quyền Bush “dùng khủng bố để đối phó với khủng bố” trong cuộc chiến tại Afghanistan sau vụ khủng bố 11/9/2001.

Ông sống sót qua thời kỳ này và trở nên mạnh mẽ hơn hai năm sau đó trong cuộc trưng cầu dân ý về giới lãnh đạo. Đến năm 2006, ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Venezuela.

Chính quyền Chavez thực thi một số chính sách xã hội, trong đó có giáo dục và dịch vụ y tế cho cộng đồng, nhưng nghèo đói và thất nghiệp vẫn tràn lan ở đất nước nằm trong số 10 nhà sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới.

Tháng 10/2012, ông Chavez tái đắc cử nhiệm kỳ tổng thống 6 năm.

Các hình ảnh của cố Tổng thống Hugo Chavez (Getty Images, Reuters, AFP, AP):

HOÀNG DIỆU (Theo AFP, BBC, VOA)