Dạy trẻ dùng tiền lì xì hợp lý

Chị Hoài Thu (buôn bán nhỏ ở Q.2, TP.HCM) tâm sự: “Mỗi dịp Tết đến là tôi lại lo lắng việc tiêu xài của đứa con trai chín tuổi. Mấy năm trước, cứ nhận được tiền lì xì là nó tự ý mua đồ chơi. Tôi bảo con cất giữ để mua sách vở, áo quần, vậy mà đâu lại vào đó. Cháu còn lý giải tiền đó là của con, cha mẹ không có quyền can thiệp. Tết qua thì tiền cũng hết, không biết làm sao giúp con hình thành kế hoạch quản lý và xài tiền cho hợp lý”.

Chị Nghi Na (giáo viên tiểu học, Q.3, TP.HCM) bày tỏ quan điểm dạy con lập kế hoạch tiêu tiền ngày Tết cho hai anh em đang học cấp II: “Trước tiên vợ chồng tôi dạy cho con thấy tiền lì xì có ý nghĩa chủ yếu về mặt tinh thần. Các con phải biết chi tiêu sao cho hợp lý để xứng đáng với giá trị của nó. Hai đứa con tôi đều được toàn quyền quản lý số tiền nhận được. Nhưng chi tiêu vào việc gì thì các con phải công khai bàn bạc với cả nhà. Tiền tết các cháu nhận được chủ yếu là để dành mua sách vở và đồ dùng học tập. Ngoài ra, các cháu còn bàn bạc với cha mẹ dùng số tiền còn lại để mua mấy món quà nhỏ tặng ông bà, người thân. Cô gái út còn tình nguyện trả tiền điện tháng đầu năm”.

Dạy con hiểu giá trị tiền bạc: Cần giáo dục trẻ cách sử dụng tiền bạc ngay từ nhỏ, để trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền, không hoang phí. Đồng thời qua đó, cha mẹ cũng dạy cho trẻ biết được ý nghĩa của việc mừng tuổi, giúp trẻ nhận thấy giá trị tinh thần đẹp đẽ trong việc làm này. Ngoài ra, cần hình thành cho trẻ cách ứng xử tinh tế, khéo léo khi bày tỏ sự cảm ơn đối với người đã lì xì.

Các bậc cha mẹ đừng quá phiến diện cho rằng trẻ biết tiêu tiền đồng nghĩa với đua đòi, hư hỏng. Việc sử dụng đồng tiền có thể giúp bé phát triển trí thông minh, khả năng tính toán và quản lý cuộc sống. Chắc hẳn không ai đánh giá cao những đứa bé 12, 13 tuổi dù ngoan ngoãn nhưng lúng túng, bỡ ngỡ trong việc tự mua sắm vài món đồ dùng cho bản thân. Nó thể hiện sự thụ động, thiếu tự tin và yếu về kỹ năng sống. Việc làm cần thiết là phụ huynh khéo léo cùng trẻ vạch ra kế hoạch chi tiêu.

Kỹ năng quản lý, cất giữ tiền: Cha mẹ hãy để trẻ tự quản lý một số tiền nhất định (có thể bí mật hay công khai tùy theo hoàn cảnh từng gia đình). Tuy nhiên, tất cả việc cất giữ và tiêu xài của con phải nằm trong tầm kiểm soát của cha mẹ. Người lớn có thể hướng dẫn trẻ quản lý tiền lì xì tết bằng việc nuôi heo đất hoặc mua sắm những vật dụng cần thiết.

Kỹ năng xài tiền hợp lý: Xài tiền thông minh là bài toán khó. Do đó, dạy con làm chủ đồng tiền là một nghệ thuật. Mỗi người sẽ có những phương pháp khác nhau, nhưng cần đảm bảo: khi con cần mua những thứ chúng thích, bạn phải tư vấn cho con nên mua những thứ thật sự cần thiết và khuyến khích con mua bằng tiền để dành, nếu chưa đủ thì khuyên con tiếp tục tiết kiệm.

Có như thế trẻ mới kiên nhẫn và hiểu được giá trị mỗi món đồ mình muốn có đều phải qua sự chắt chiu, không tự dưng mà có. Các bậc phụ huynh cần phải giúp trẻ cân đo, tính toán sao để có lợi nhất cho bản thân (mua được hàng tốt nhất, giá cả phải chăng nhất). Thậm chí, cha hoặc mẹ có thể đưa trẻ đến các địa điểm bán hàng khác nhau để trẻ biết so sánh, đối chiếu, rút ra những bài học kinh nghiệm trong việc mua bán.

Cha mẹ chia sẻ cùng con việc giám sát chi tiêu: Cha mẹ hãy trao đổi một cách chân tình, bình đẳng về cách sử dụng tiền của con; đưa ra lời nhận xét, đánh giá cách chi tiêu của con là đúng hay chưa đúng với một thái độ tôn trọng, bình tĩnh để con tiếp thu, điều chỉnh. Chi tiêu hợp lý là một quá trình học hỏi nên cha mẹ cần kiên nhẫn định hướng cho con từng bước. Cha mẹ hãy là tấm gương trong việc quản lý và chi tiêu tiền. Không thể giáo dục con tiết kiệm trong khi cha mẹ hoang phí. Không thể dạy con làm chủ đồng tiền khi cha mẹ phụ thuộc, mù quáng vì tiền. Dù có dư dả, đừng tạo cho con cảm thấy đồng tiền dễ kiếm. Hãy nói cho con biết đồng tiền không tự dưng có, mà do công sức lao động vất vả. Trẻ có hiểu được giá trị đồng tiền thì mới biết trân trọng và chi tiêu đúng đắn.

Các bậc phụ huynh cần khéo léo để con trẻ vừa thấy được ý nghĩa của việc lập kế hoạch tiêu tiền ngày Tết, vừa thấy thoải mái, vui sướng khi nhận được những món tiền đầu năm. Kế hoạch tiêu tiền ngày Tết thực sự có ý nghĩa lớn trong giáo dục con trẻ. Hãy làm cho trẻ hiểu rõ giá trị của tiền bạc, nhất là tiền lì xì, không làm nảy sinh tư tưởng so sánh giá trị số tiền. Trân trọng và biết ơn giá trị của tiền mừng tuổi, nhưng đồng thời cần định hướng cho trẻ cách chi tiêu hợp lý, tránh lãng phí, ỷ lại vào cha mẹ.

LÊ PHẠM PHƯƠNG LAN 

(Giảng viên tâm lý học)