Porto: Thành phố cổ tích hồi sinh giữa lòng châu Âu

Có một điều kỳ khôi đang diễn ra ở tiệm sách nổi tiếng nhất Porto - thành phố lớn thứ hai Bồ Đào Nha.

"Những con phố trung cổ ngoằn ngoèo" … toàn cảnh khu phố cổ của thành phố Porto. Ảnh: Getty Images

 Chúng tôi đến đó khoảng giữa buổi sáng, sau khi thảnh thơi dùng bữa sáng với cà phê và pastéis de nata - món bánh tart trứng mù tạt đặc trưng. Người ta đang xếp hàng vòng qua cả góc phố bên cạnh. 

Ở quầy bán vé, nơi mỗi người mua một tấm vé giá 5 euro để vào bên trong tiệm sách, họ bảo chúng tôi là chỉ 30 phút thôi là sẽ đến lượt chúng tôi. Bạn không đọc sai đâu: người ta trả 5 euro, và chờ nửa tiếng, chỉ để vào bên trong một tiệm sách.

Nhưng bạn phải hiểu rằng, Livraria Lello không phải là một tiệm sách cũ ất ơ, không phải ngẫu nhiên mà những người đang chờ đợi bên ngoài lại hứng khởi thế, có một anh chàng bụi bặm còn chơi nhạc jazz trên bậc thềm cửa hàng tạp hoá kế bên.

Được xây dựng năm 1906, kiến trúc của tiệm sách là sự kết hợp đáng kinh ngạc giữa phong cách tân gothic và trường phái nghệ thuật triết trung, cửa sổ lấy ánh sáng trời bằng kính màu và cầu thang xoắn sơn đỏ được cho là đã tạo cảm hứng cho JK Rowling khi bà bắt đầu viết truyện Harry Potter (Rowling làm giáo viên tiếng Anh ở Porto từ năm 1991 đến 1993).

Chính mối liên hệ này đã khiến người hâm mộ cậu bé Potter nhất quyết tận mắt nhìn thấy bản gốc của thế giới tưởng tượng mà họ yêu thích. Tiệm sách gần như không chống đỡ nổi cơn sốt này, và cách duy nhất để điều hoà dòng thác người hâm mộ này là thu tiền vào cửa, giá vé sẽ được khấu trừ vào giá sách, nếu khách hàng mua sách.

Nấc thang lên thiên đường: Nội thất đầy màu sắc của tiệm sách Livraria Lello, nơi được cho là đã truyền cảm hứng cho JK Rowling. Ảnh: Tibor Bognar/Getty Images

Thế là đột nhiên, một tiệm sách vất vả đối phó với đám đông khổng lồ chỉ xem chứ không mua gì mấy, biến thành một bảo tàng. Và với hơn 1 triệu khách tham quan mỗi năm, bảo tàng lại ăn nên làm ra. Doanh số bán sách cũng nhờ đó mà tăng ổn. Tuy vậy, đó chẳng phải chỗ lý tưởng để tìm mua sách: giữa một biển người chụp ảnh tự sướng và quay phim miệt mài bằng điện thoại, không khí chẳng khác gì khu vực trưng bày bức tranh Mona Lisa của Leonardo da Vinci trong bảo tàng Louvre ở Paris.

Được cái, các khu vực khác ở Porto không đến nỗi nghẹt thở như vậy, dù kể từ năm 2005 khu phố cổ trung tâm từ chỗ "vắng như chùa bà đanh" cũng đã thay đổi rất lớn.

Richard Zimler, nhà văn chuyển từ San Francisco đến Porto sinh sống năm 1990 miêu tả sự thay đổi mà ông chứng kiến trong một thập kỷ qua khi dẫn chúng tôi đi qua những con phố lịch sử đầy những lá cờ màu sắc. Chúng đều từng trống trải và buồn bã trước khi sự xuất hiện của hàng loạt cửa hiệu, và một thị trưởng đầy tâm huyết, đem lại sức sống cho cả khu trung tâm thành phố.

Hàng không giá rẻ đã góp phần đem đến một số lượng lớn khách du lịch, nhờ đó các khu vực rộng lớn nhìn ra dòng sông Douro xinh đẹp, vốn chỉ các có hoạt động công nghiệp như cảng biển và buôn rượu, nay được cải tạo đáng kể.

Các bến thuyền trên sông Douro. Ảnh: Simon Dannhauer/Getty Images

Cửa hàng tạp hoá nơi có anh chàng bụi bặm chơi nhạc chính là ví dụ điển hình về một thành phố mới đầy tự tin. A Vida Portuguesa, một nhà kho được dựng từ thế kỷ 19, giờ bán rất nhiều sản phẩm mang cảm hứng Bồ Đào Nha - xà bông, đồ chơi kiểu xưa, đồ gốm, vải lụa và nhiều thứ khác. Trong thời đại toàn cầu hoá nơi mà các sản phẩm ở mọi nơi đều giống nhau hết cả, được nhìn thấy bao nhiêu thứ tinh tế lạ lẫm như vậy thật là tuyệt.

Các thương hiệu lớn cũng không muốn bỏ lỡ cơ hội tham gia sự chuyển mình của Porto. Khách sạn lớn và thoáng đãng nhất thành phố Infante Sagres đã được cải tạo cẩn thận. Ngay cạnh, khách sạn đã mở một quán Vogue Café (chỉ có vài thành phố trên thế giới có thể khoe khoang là có quán sang chảnh này). Lúc chúng tôi ở đây cũng là lúc du khách từ khắp Bồ Đào Nha và các nơi khác đổ đến tham dự lễ khai trương quán.

Khắp thành phố, kết nối bởi các xe điện gỗ cũ xinh xắn, các tòa nhà mang kiến trúc mỹ thuật hàn lâm Pháp đang được cải tạo để dành chỗ cho các quán café và cửa hiệu mới đua nhau mọc lên. Quán café Majestic, nổi tiếng nhất thành phố, cách đây vài năm suýt nữa đã mục nát nhưng nay đã có lại hào quang. Các toà nhà mới được làm thêm một cách chu đáo, có chỗ cho một tổ hợp các cửa hàng cửa hiệu với nóc nhà bằng cây xanh, tạo thêm cho thành phố nhiều công viên.

Porto là một thành phố ưa nhìn, có các toà nhà đá hoa cương nhấp nhô trên các triền đồi, bên ngoài trang trí bằng azulejo - gạch lát màu trắng và xanh nước biển - tuyệt đẹp, tạo nên hình ảnh đặc trưng của thành phố. Lối vào nhà ga São Bento đặc biệt đáng nhớ, với khoảng 20.000 tấm gạch kiểu này, vẽ nên những khoảnh khắc kinh điển trong lịch sử Bồ Đào Nha.

Cửa hàng lớn của hiệu xà bông Claus Porto. Ảnh: Bruno Barbosa

Chúng tôi tản bộ xuống khu Rua das Flores (Phố Hoa) mới được biến thành phố đi bộ gần đây, nơi có những ngôi nhà có ban công xinh đẹp và nhà thờ Igreja da Misericordia lát gạch azulejo. Trong một cái hẻm cạnh đó có một bức tranh tường bằng gạch trắng và xanh hình một chú mèo cao vài tầng nhà. Chúng tôi dừng chân ở quán Mercearia das Flores uống bia hơi và ăn một đĩa phô mai kèm xúc xích cay hữu cơ.

Ở đây chúng tôi tìm được Claus Porto, hiệu xà bông nổi tiếng nhất Porto, có lịch sử 130 năm nay. Claus Porto là thương hiệu mà những người sành điệu mua không phải chỉ vì bao bì đẹp mà còn vì chất lượng xà bông bên trong. Cửa hàng ở Porto được mở năm ngoái, do kiến trúc sư nổi tiếng Bồ Đào Nha João Mendes Ribeiro thiết kế. Ở tầng trên là bảo tàng về lịch sử của thương hiệu, trong đó có những bao bì đặc trưng mang hơi thở thời trang của thế kỷ 20.

Chúng tôi đi sang quán Chocolataria Equador -  và cũng giống các bánh xà bông của Claus Porto, các thanh chocolate ở đây được bọc trong giấy gói tinh xảo và rực rỡ. Chúng tôi mua một lố chocolate đen - có hạt hồ đào, sung và chanh leo. Giấy gói đẹp đến nỗi người ta thấy có lỗi khi bóc chúng ta. Đến cả các hộp cá mòi ở thành phố này cũng đẹp quá đi. Tôi chả phải người khoái cá hộp mấy mà cũng không kiềm lòng được trước những thiết kế hoài cổ tuyệt đẹp của chúng.

Không khí bên trong Café Majestic. Ảnh: Hans Georg Roth/Getty Images

Porto là thành phố đồi núi nhưng rất dễ đi. Từ khách sạn Infante Sagres, dễ dàng đi bộ xuyên qua quận Ribeira lịch sử, được Unesco xếp hạng là di sản thế giới. Trèo qua những con phố trung cổ ngoằn ngoèo là đến khu phố Do Thái cũ, chúng tôi thấy mình đang đứng trên một khu đất cao nhìn được toàn cảnh thành phố đến tận sông Douro. Bên kia bờ sông là Vila Nova de Gaia, với các biển hiệu khổng lổ của các nhà hàng ven sông.

Ở đó cũng có một khu chợ đồ cũ đầy những món đồ cổ xinh xắn và là chốn tuyệt vời để dùng bữa trưa. Sau đó là thảnh thơi ngồi uống bên bờ sông, ngắm những ngôi nhà màu sắc tươi sáng như xanh, đỏ, vàng. Chúng tôi đi cầu qua sông, những cây cầu do môn đồ của Gustave Eiffel xây dựng.

Đi xa hơn vào Vila Nova de Gaia, chúng tôi nhìn lại về phía Porto từ sân thượng của khách sạn Yeatman. Ở bên dưới, người ta đang mở rộng xây dựng khu Thế giới Rượu - sẽ có các quán café, nhà hàng và bảo tàng về lịch sử của thành phố Porto, về thời trang Bồ Đào Nha và những nguồn tài nguyên tự nhiên của vùng đất này.

Chúng tôi quay lại nội thành Porto, chìm trong tiếng chuông tối từ tháp chuông nhà thờ Clerigos. Còn thời gian trước bữa tối, chúng tôi leo 225 bậc thang xoắn trôn ốc để lên đỉnh tháp chuông ngắm toàn cảnh thành phố.

Những gói xà bông tuyệt đẹp của hiệu Claus Porto. Ảnh: Paul Bernhardt/Getty Images

Đại An (theo Guardian)